تفاوت SSD و HDD چیست؟

آیا به یک حافظه ذخیره‌سازی ارزان و با حجم بالا نیاز دارید یا یک حافظه سریع و ضدشوک؟ در این مطلب تفاوت حافظه‌های SSD و HDD را برای شما خواهیم گفت تا مناسب‌ترین انتخاب را داشته باشید.

اگر در چند سال گذشته یک لپ‌تاپ سبک خریده‌اید، احتمالا حافظه ذخیره‌سازی دستگاه از نوع درایو جامد (SSD) بوده است. لپ‌تاپ‌های سنگین و بزرگ گیمینگ هم به تازگی به سمت استفاده از حافظه SSD رفته‌اند؛ این در حالی است که فقط لپ‌تاپ‌های ارزان‌قیمت هستند که از حافظه HDD استفاده می‌کنند. 

از طرف دیگر، امروزه سیستم‌های از پیش ساخته شده (به غیر از نمونه‌های ارزان‌قیمت) هم از حافظه SSD استفاده می‌کنند. در بعضی مواقع، یک سیستم رومیزی با هر دوی این کارت‌های حافظه ارائه می‌شود. در این دستگاه‌ها، حافظه SSD به عنوان درایو بوت و HDD به عنوان حافظه ذخیره‌سازی مکمل با ظرفیت بالا عمل می‌کند.

حالا اگر بخواهید بین کارت‌های SSD و HDD یکی را انتخاب کنید چه کار می‌کنید؟ اول از همه باید ببینیم تفاوت بین کارت‌های حافظه SSD و HDD چیست و در ادامه مزایا و معایب هرکدام از این حافظه‌ها را خواهیم گفت تا بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید. با مجله اعتبارکالا همراه باشید.

کارت‌های SSD و HDD چه هستند؟

هارد درایو سنتی یک حافظه اصلی در کامپیوتر است. یعنی اطلاعات آن برخلاف داده‌های ذخیره شده در RAM، هنگام خاموش بودن سیستم از بین نمی‌رود. در واقع هارد دیسک یک صفحه فلزی با پوشش مغناطیسی است که داده‌های شما را ذخیره می‌کند.

حافظه SSD همان عملکرد هارد دیسک را دارد؛ با این تفاوت که داده‌ها روی تراشه‌های فلش بهم پیوسته‌ای ذخیره می‌شوند که در صورت نبود جریان هم اطلاعات را نگه می‌دارند.

این تراشه‌های فلش (که معمولا NAND نامیده می‌شوند) نوع دیگری از فلش‌های USB هستند و معمولا سریع‌تر و قابل اطمینان‌ترند. در نتیجه SSD-ها گران‌تر از فلش‌های USB با همان ظرفیت هستند.

کارت‌های SSD مانند فلش کارت‌ها، اندازه بسیار کوچک‌تری نسبت به HDD دارند؛ بنابراین به تولیدکنندگان انعطاف بیشتری برای طراحی و تولید کامپیوتر می‌دهند.

این کارت‌ها با اینکه می‌توانند در جای هارد دیسک‌های ۲.۵ یا ۳.۵ اینچی هم نصب می‌شوند، اما می‌توانند در شکاف PCI Express یا حتی مستقیما روی مادربرد هم نصب شوند؛ لپ‌تاپ‌های پیشرفته و امروزی از این سیستم استفاده می‌کنند. (این SSD-های مجهز به برد، ظاهری معروف به M.2 دارند.)

معایب و مزایای HDD و SSD چیست؟

هاردیسک‌ها هنوز هم در سیستم‌های ارزان‌قیمت و قدیمی وجود دارند؛ اما SSD-ها در سیستم‌های امروزی و لپ‌تاپ‌های پیشرفته مانند اپل مک‌بوک پرو به یک استاندارد تبدیل شده‌اند که حتی هارد دیسک را هم به عنوان یک آپشن ارائه نمی‌دهند.

از طرف دیگر، سیستم‌های رومیزی و لپ‌تاپ‌های ارزان حداقل تا چند سال آینده از HDD استفاده می‌کنند.

قبلا گفتیم که HDD و SSD هردو کاربردی یکسان دارند. یعنی سیستم شما را بوت می‌کنند و برنامه‌ها و فایل‌های شخصی شما را ذخیره می‌کنند؛ اما هر کدام خصوصیات منحصربه‌فرد خود را دارند.

حالا این سوال پیش می‌آید که این دو چه تفاوتی با هم دارند و چرا باید یکی را به دیگری ترجیح دهید؟

قیمت SSD بیشتر است یا HDD؟

SSD-ها قیمت گران‌تری نسبت به هارد دیسک‌ها دارند. یک هارد دیسک ۲.۵ اینچی ۱ ترابایتی بین ۴۰ تا ۶۰ دلار قیمت دارد و قیمت ارزان‌ترین SSD-ها با همان ظرفیت و ظاهر از ۱۰۰ دلار شروع می‌شود.

اگر بخواهیم قیمت این حافظه‌ها را بر حسب گیگابایت حساب کنیم به ۴ تا ۶ سنت برای هر گیگابایت در هارد دیسک و ۱۰ سنت برای هر گیگابایت در SSD می‌رسیم.

اگر هارد دیسک‌های ۳.۵ اینچی با ظرفیت بالا را معیار قرار دهیم، اختلاف بیشتر می‌شود. به عنوان مثال، یک هارد دیسک ۳.۵ اینچی ۱۲ ترابایتی حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ دلار قیمت دارد که نسبت آن به ازای هر گیگابایت، به زیر ۳ سنت می‌رسد.

از آنجا که هارد دیسک‌ها از فناوری قدیمی و اثبات‌شده‌تری استفاده می‌کنند، احتمالا در آینده قیمت‌شان کمتر هم خواهد شد. اگرچه قیمت هارد دیسک و SSD در نمونه‌های ارزان قیمت فاصله چندانی ندارد؛ اما همین هزینه اضافی برای خرید SSD ممکن است در بودجه‌ای که برای خرید در نظر گرفته‌اید تاثیرگذار باشد.

ظرفیت حداکثر و متداول HDD بیشتر است یا SSD؟

SSD-ها معمولا تا ۲ ترابایت ظرفیت دارند و نمونه‌های بالای ۲ ترابایت محدود و گران‌قیمت هستند. مدل‌های ۵۰۰ گیگابایت و ۱ ترابایتی نمونه‌های معمول استفاده شده در سیستم‌ها هستند.

در طرف دیگر، ظرفیت هارد دیسک معمول لپ‌تاپ‌های بالارده ۵۰۰ گیگابایت است و اگر قرار باشد قیمت دستگاه تغییر نکند، از حافظه SSD با ظرفیت ۱۲۸ و ۲۵۶ گیگابایت استفاده می‌شود.

کاربرانی که اطلاعات زیادی روی لپ‌تاپ خود ذخیره می‌کنند با هارد دیسک‌های ۱ تا ۸ ترابایتی که در لپ‌تاپ‌های گران‌قیمت در دسترس است، نیازشان را برطرف می‌کنند. به طور کلی، هرچه حافظه ذخیره‌سازی بیشتر باشد می‌توانید اطلاعات بیشتری روی دستگاه خود ذخیره کنید.

ابزارهای ذخیره‌سازی ابری برای پرونده‌هایی که قصد استفاده از آن‌ها به صورت همزمان در گوشی موبایل، تبلت و سیستم شخصی دارید مناسب هستند؛ اما کارت‌های حافظه هزینه کمتری دارند و به جای عضو شدن و پرداخت هزینه دوره‌ای، فقط یک بار هزینه خرید را پرداخت می‌کنید.

سرعت SSD بیشتر است یا HDD؟

این بخش جایی است که SSD خود را نشان می‌دهد. سیستم مجهز به حافظه SSD در کمتر از یک دقیقه و معمولا در چند ثانیه راه‌اندازی می‌شود. در طرف مقابل، برای اینکه اجزای مکانیکی هارد دیسک به عملکرد ثابت برسد، نیاز به زمان دارد و هنگام استفاده هم از SSD کندتر است.

یک کامپیوتر ویندوز یا macOS با SSD سریع‌تر بوت می‌شود، برنامه‌ها را سریع‌تر باز و اجرا می‌کند و فایل‌ها را با سرعت بیشتری انتقال می‌دهد. سرعت بیشتر هنگام انجام هرکاری (بازی، تحصیل و کار)، تاثیر بسزایی در زمان و انرژی شما خواهد داشت.

مشکل دوم دیسک‌های سخت بخش‌بندی (fragmentation) است. هارد دیسک‌ها به دلیل مکانیکی بودن‌شان عملکرد بهتری هنگام ذخیره فایل‌های پرحجم دارند. در این حافظه‌ها، هد درایو فرایند خواندن خود را با یک حرکت پیوسته شروع می‌کند و پایان می‌دهد.

وقتی هارد دیسک تقریبا پر می‌شود، بیت‌هایی از فایل‌های بزرگ در سطح دیسک پخش می‌شوند و باعث «fragmentation» در سطح درایو می‌شوند.

با اینکه الگوریتم‌های خواندن/نوشتن پیشرفت کرده‌اند و این مسئله را به حداقل می‌رسانند، دیسک‌های سخت هنوز هم بخش‌بندی می‌شوند و همین امر عملکرد آن‌ها را تا حدی پایین می‌آورد. در طرف دیگر، SSD-ها این مشکل را ندارند؛ چون هیچ هد فیزیکی در کار نیست، داده‌ها می‌توانند در هر جایی ذخیره شوند. همین مسئله سرعت SSD را بالاتر می‌برد.

دوام SSD بیشتر است یا HDD؟

در حافظه‌های SSD هیچ قطعه متحرکی وجود ندارد؛ بنابراین در صورت افتادن کیف لپ‌تاپ یا لرزش سیستم، احتمال زیاد داده‌های شما از بین نخواهد رفت.

هِد خواندن/نوشتن در بیشتر دیسک‌های سخت هنگام خاموش بودن سیستم متوقف می‌شود؛ اما وقتی در حال کار هستند، هد حافظه بالای بشقاب درایو با فاصله چند نانومتر حرکت می‌کند و همین امر احتمال آسیب دیدن آن را بالا می‌برد. بنابراین اگر در سخت‌افزار سیستم خود سخت‌گیر هستید، پیشنهاد ما به شما حافظه SSD است.

ظاهر HDD بهتر است یا SSD؟

از آنجا که دیسک‌های سخت به صفحات چرخشی متکی هستند، در اندازه‌های کوچک ساخته نمی‌شوند. سال‌ها قبل، سازندگان می‌توانستند هارد دیسک‌های کوچک ۱.۵ اینچی بسازند اما ظرفیت آن‌ها بیشتر ۳۲۰ گیگابایت نبود.

در طرف دیگر، SSD-ها چنین محدودیتی ندارند و می‌توانند در اندازه‌های کوچک ساخته شوند. حافظه‌های SSD مخصوص لپ‌تاپ، در اندازه‌های ۲.۵ اینچی عرضه می‌شوند تا بتوانند راحت‌تر در محفظه‌های درایو جا بگیرند.

با این حال، ظاهر SSD-ها در حال رفتن به سمت نمونه‌های M.2 است که در بالا هم به آن اشاره کردیم. این نوع حافظه‌ها دارای طول‌های ۴۲، ۶۰، ۸۰ و ۱۲۰ میلی‌متر هستند.

صدا، قدرت و طول عمر SSD بیشتر است یا HDD؟

حتی بی‌صداترین هارد دیسک‌ها هم هنگام استفاده سروصدا دارند. (صفحه‌های درایو می‌چرخند و هد دستگاه جلو و عقب می‌شود.) هارد دیسک‌های سریع‌تر، نسبت به مدل‌های کندتر، سروصدای بیشتری دارند. از طرف دیگر، SSD-ها به دلیل غیرمکانیکی بودن اصلا صدا ندارند.

به علاوه SSD برای چرخش صفحه نیاز به برق ندارد؛ در نتیجه، هیچ انرژی برای اصطکاک یا سروصدا هدر نمی‌رود. همین اتفاق باعث می‌شود تا در سیستم‌های رومیزی و سرور، هزینه انرژی کاهش پیدا کند. بنابراین در یک لپ‌تاپ یا تبلت می‌توانید عمر باتری بیشتری را داشته باشید.

حالا نوبت به طول عمر باتری این حافظه‌ها می‌شود. درست است که SSD-ها به مرور زمان فرسوده می‌شوند (در هر سلول حافظه فلش، می‌توان تعداد محدودی عمل نوشتن و پاک کردن را انجام داد که سازندگان SSD به آن TBW می‌گویند)؛ اما به لطف فناوری [tooltip text=”یک فرمان trim (شناخته شده به عنوان TRIM در مجموعه فرمان ATA و UNMAP در مجموعه فرمان SCSI) اجازه می‌دهد تا یک سیستم عامل به یک درایو حالت جامد (SSD) اطلاع دهد که بلوک‌هایی از داده دیگر در حال استفاده در نظر گرفته نمی‌شوند و می‌تواند به صورت داخلی از بین بروند.که به طور پویا این چرخه‌های خواندن/نوشتن را بهینه می‌کند، قبل از دریافت اخطارهای خواندن/نوشتن، قطعه را کنار می‌گذارید.

به علاوه برای استخراج رمز ارزهایی که نیاز به حافظه داخلی دارند، عمر باتری حافظه SSD به سرعت پایان خواهد یافت.

در آخر، هارد دیسک‌ها هم در استفاده مداوم فرسوده می‌شوند؛ چون از روش‌های ضبط فیزیکی استفاده می‌کنند. در ضمن، عمر باتری یک درایو سخت هرچقدر هم که زیاد باشد، ضربه و جابجایی ممکن است آن را از کار بیاندازد.

در نهایت SSD بهتر است HDD؟

هارد دیسک‌ها از نظر قیمت و ظرفیت برنده هستند. در طرف دیگر، اگر سرعت، سختی، ظاهر، سروصدا یا fragmentation (که از نظر فنی زیر مجموعه سرعت است) از فاکتورهای مد نظر شما هستند و نگران قیمت و ظرفیت کم نیستید، SSD انتخاب شما خواهد بود.

اما SSD یا HDD (یا ترکیبی از هردو)، کدام‌یک نیازهای شما را برطرف می‌کنند؟ بیایید به این سوال پاسخ دهیم:

چه کسانی از HDD  استفاده می‌کنند؟

• علاقه‌مندان به فیلم، سریال و دانلود فایل‌های سنگین: کسانی که زیاد فیلم می‌بینند و آن‌ها را ذخیره می‌کنند، به فضای بیشتری احتیاج دارند.
• کسانی که بودجه زیادی ندارند: هارد دیسک معمولا قیمت ارزانی دارد و SSD برای سیستم‌های ارزان، خیلی گران است.
• طراحان گرافیک: تدوینگران فیلم و عکس، سریع‌تر از اکثر افراد فضای کارت حافظه را پر می‌کنند. تعویض یا ارتقا هارد دیسک ۲ ترابایتی ارزان‌تر از تعویض SSD با ظرفیت ۵۰۰ گیگابایت است. البته این شکاف قیمتی به مرور در حال کمتر شدن است.
• کاربران عمومی: هارد دیسک با ظرفیت بالا هنوز هم برای افرادی که ترجیح می‌دهند فایل‌های خود را روی سیستم خود ذخیره کنند کافی است. SSD-ها برای ذخیره فیلم‌های پرحجم و آهنگ گران هستند. اما اگر شما فیلم و موسیقی خود را به صورت آنلاین مشاهده می‌کنید، خرید یک SSD با همان بودجه تجربه بهتری برای شما رقم خواهد زد.

چه کسانی از SSD استفاده می‌کنند؟

• کسانی که زیاد مسافرت می‌روند: افرادی که مرتبا لپ‌تاپ خود را در کیف می‌گذارند به امنیت بیشتر SSD نیاز دارند.
• عاشقان سرعت: اگر دوست دارید کارهای‌تان سریع‌تر انجام شود، هزینه بیشتری بپردازید و یک حافظه SSD بخرید.
• طراحان گرافیک: درست است که در بالا به طراحان گرافیک اشاره کردیم؛ اما اگر طراح گرافیک هستید داشتن یک حافظه SSD باعث می‌شود تا پروژه‌ها را سریع‌تر تحویل مشتریان خود دهید. این کاربران می‌توانند از هر دو نوع حافظه استفاده کنند.
• موزیسین‌ها و تدوینگران صدا: اگر تدوینگر صدا هستید و به موسیقی تسلط دارید و نمی‌خواهید سروصدای هارد دیسک کار شما را مختل کند، به سراغ SSD-ها بروید.